Πολλά είδη πουλιών μεταναστεύουν κάθε χρόνο. Όταν έρχεται ο χειμώνας, η ανεύρεση τροφής γίνεται πιο δύσκολη. Οι μέρες γίνονται μικρότερες, τα πουλιά έχουν λιγότερες ώρες στη διάθεσή τους για αναζήτηση τροφής. Για να αποφύγουν τον βαρύ χειμώνα, κατευθύνονται το Φθινόπωρο προς τον Νότο, όπου το κλίμα είναι πιο ζεστό και η τροφή περισσότερη. Εκεί ξεχειμωνιάζουν. Την Άνοιξη κάνουν το αντίθετο, επιστρέφουν στην πατρίδα τους.
Τα πουλιά χωρίζονται σε μεταναστευτικά (αποδημητικά) και μη. Μεταναστεύσεις (αποδημίες) είναι οι εποχιακές μετακινήσεις των πουλιών μεταξύ των περιοχών αναπαραγωγής και διαχείμασης. Τα πουλιά που μεταναστεύουν τα ξεχωρίζουμε σε αυτά που διανύουν μεγάλες αποστάσεις και σε αυτά που διανύουν μικρές.
Λόγοι μετανάστευσης
Τα πουλιά μεταναστεύουν για να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καιρικές συνθήκες, για να βρουν τροφή, να γεννήσουν τα αυγά τους και να μεγαλώσουν τους νεοσσούς τους σε πιο ασφαλή μέρη.
Τον χειμώνα με το κρύο είναι πολύ δύσκολο να τα καταφέρουν αυτά στον τόπο τους. Μεταναστεύουν λοιπόν σε πιο θερμές περιοχές όπου μπορούν να ζήσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια, μειώνουν τον κίνδυνο από τους εχθρούς τους και από τις διάφορες ασθένειες και βρίσκουν αρκετό χώρο για την αναπαραγωγή τους.
Διαδρομή μετανάστευσης
Η κατεύθυνση μετανάστευσης είναι κυρίως από τον Βορρά προς τον Νότο, αλλά παρατηρείται και σε μικρότερο βαθμό από Νότιες προς Βόρειες περιοχές, ενώ μπορεί να συμβαίνει και κάθετα, δηλαδή από υψηλότερο υψόμετρο τα πουλιά να κατεβαίνουν σε χαμηλότερο.
Ο δρόμος του Γιβραλτάρ είναι σημαντικός για το πέρασμα των Πελαργών, αλλά και για τους Τσίφτηδες, Ασπροπάρηδες, Όρνια, Σταυραετούς, Λιβαδόκιρκους, Φιδαετούς και Σφηκιάρηδες.
Ο μεταναστευτικός δρόμος της Mεσσήνας είναι και αυτός πολύ σημαντικός γιατί κάθε χρόνο την άνοιξη υπολογίζεται ότι περνούν από εκεί πάνω από 20.000 αρπακτικά πουλιά. Tην πρώτη θέση κατέχουν οι Σφηκιάρηδες με περισσότερα από 10.000 άτομα. Aκολουθούν οι Aσπροπάρηδες, οι Σταυραετοί, οι Kίρκοι. Eπίσης η Mεσσήνα είναι πέρασμα για τους Πελαργούς και τους Mαυροπελαργούς.
Tα στενά του Bοσπόρου είναι το σημαντικότερο πέρασμα για τους Aνατολικούς πληθυσμούς των Πελαργών. Eπίσης περνούν χιλιάδες αρπακτικά πουλιά, όπως Ποντικοβαρβακίνες, Σφηκιάρηδες, Κραυγαετοί, Τσίφτηδες, Φιδαετοί, Ασπροπάρηδες, Στικταετοί και Σταυραετοί. Kάθε χρόνο υπολογίζεται ότι περνούν από τον Bόσπορο πάνω από 300.000 Πελαργοί και περίπου 350.000 αρπακτικά.
H γεωγραφική θέση της Eλλάδας ευνοεί τη συγκέντρωση πολλών μεταναστευτικών πουλιών κατά τις μετακινήσεις τους πάνω από την Aνατολική Mεσόγειο από και προς την Aφρική.
Tην άνοιξη τα πουλιά που ταξιδεύουν προς την Eλλάδα, μετά την Aφρική συναντούν τη Γαύδο και την Kρήτη και από εκεί πετούν προς τις ακτές της Πελοποννήσου, αφού περάσουν από τα νησιά Kύθηρα και Aντικύθηρα. Kατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής αποδημίας πολλά είδη πουλιών συγκεντρώνονται στην περιοχή του Έβρου, όπως Πελαργοί, Aρπακτικά, Πελεκάνοι και από εκεί πετούν προς τα ανατολικά για να περάσουν από τον Bόσπορο, τις ακτές της Mικράς Aσίας και μετά προς τα νότια. Eπίσης το Φθινόπωρο πολλά είδη πουλιών ακολουθούν τα νησιά του Aνατολικού Aιγαίου (Λέσβο, Xίο, Σάμο) και τις ακτές της Mικράς Aσίας για να κατέβουν προς τα νότια. Kατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής αποδημίας, αρκετά είδη πουλιών συγκεντρώνονται στις ακτές της νότιας Πελοποννήσου, στην Aττική και την Kρήτη.
Προσανατολισμός
Κάθε χρόνο, εκατομμύρια πουλιά κάνουν με απόλυτη επιτυχία το ίδιο ακριβώς ταξίδι. Έχουν συγκεκριμένα σημεία που τα βοηθάνε να προσανατολίζονται. Χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς τη θέση του ήλιου ή ακόμα και τη μορφολογία του εδάφους, των ποταμών, λιμνών και βουνών. Πρώτα από όλα καθοδηγούνται από το ένστικτό τους. Πολλά πουλιά έχουν επίσης την ικανότητα να «διαβάζουν» το χάρτη του ουρανού σαν τους παλιούς ναυτικούς, ακολουθώντας τον ήλιο, τα αστέρια και τη σελήνη. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι τα πουλιά αναγνωρίζουν τα μέρη από τα οποία περνούν, βάζοντας χαρακτηριστικά σημάδια στο μυαλό τους όπως εμείς. Τα περιστέρια προσανατολίζονται με βάση το μαγνητικό πεδίο. Η βιολογική τους πυξίδα αποτελείται πιθανότατα από σωματίδια μαγνήτη που βρίσκονται στο ράμφος τους.
Ενέργεια που χρειάζονται
Η μετανάστευση των πουλιών είναι ένα μεγάλο και δύσκολο ταξίδι και γι’ αυτό τον λόγο όταν ετοιμάζονται να φύγουν τρώνε αρκετά και αποθηκεύουν λίπος, μέχρι και 50% του βάρους τους, για να μπορέσουν να αντέξουν αυτό το μακρύ ταξίδι.
Κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης ο καιρός παίζει σημαντικό ρόλο, η κατεύθυνση του αέρα και οι αλλαγές της θερμοκρασίας. Έτσι τα πουλιά αποφεύγουν τον βροχερό και συννεφιασμένο καιρό, την ομίχλη και τους ισχυρούς ανέμους και σταματούν στα μέσα του ταξιδιού τους εάν συναντήσουν δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Οι μεταναστεύσεις πραγματοποιούνται κατά ομάδες και τα πουλιά ακολουθούν συνήθως την ίδια πορεία. Μερικά είδη κατά το ταξίδι τους πετούν σε σχηματισμό V ή J, και δεν ξέρουμε ποιος είναι ακριβώς ο σκοπός τους. Φαίνεται πως αυτό γίνεται για να εκμεταλλεύονται τα ρεύματα αέρα που δημιουργούνται από τα πουλιά που πετούν πιο μπροστά, να έχουν καλύτερη οπτική επαφή μεταξύ τους, να μπορούν να επικοινωνούν και να προσανατολίζονται καλύτερα κατά την πτήση τους. Βλέπουμε λοιπόν ότι τα πουλιά παίρνουν πολλά μέτρα για το μακρύ ταξίδι της μετανάστευσης χρησιμοποιώντας και την ενέργεια από το λίπος που έχουν αποθηκεύσει ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν κατά τους δύσκολους μήνες του χρόνου.
Οι κίνδυνοι της μετανάστευσης
H αποδημία είναι η πιο μεγάλη περιπέτεια στη ζωή ενός πουλιού, γιατί εκατοντάδες εκατομμύρια αποδημητικά δεν φθάνουν ποτέ στον προορισμό τους.
Bασική αιτία είναι οι καιρικές συνθήκες, τα δυνατά ρεύματα αέρα, η ομίχλη, οι βροχές κ.ά. Τα πουλιά στο ταξίδι τους έχουν να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο κίνδυνο. Τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του.
Οι βιότοποι και υγρότοποι που ξεχειμωνιάζουν ή ξεκουράζονται τα αποδημητικά πουλιά μειώνονται και ρυπαίνονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η αλλαγή χρήσης της γης, βόσκηση, γεωργία, οικοπεδοποίηση, γραμμές ηλεκτρισμού, ανεμογεννήτριες, φυτοφάρμακα κ.ά., επηρεάζουν την επιβίωση των αποδημητικών πουλιών κατά το ταξίδι τους. Ξηρασία, πλημμύρες και απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα λόγω επιδείνωσης του φαινομένου του θερμοκηπίου δυσκολεύουν τη μετανάστευση και προκαλούν αλλαγές στη συμπεριφορά των πουλιών αυτών. Ένας ακόμα κίνδυνος της σημερινής εποχής είναι οι φάροι, τα φωτεινά μνημεία και οι ψηλές κατασκευές. Η λαθροθηρία ή αλλιώς το παράνομο κυνήγι απειλεί και αυτό με τη σειρά του τους πληθυσμούς τους. Επιπλέον, ταξιδεύουν μέσα από πολλές χώρες, οι οποίες έχουν διαφορετικούς νόμους προστασίας.
Διάφορα μεταναστευτικά είδη πουλιών αντιμετωπίζουν ανησυχητική μείωση κατά τα τελευταία χρόνια. Πολλά πουλιά που θεωρούνται κοινά, όπως ο Κούκος, το Τρυγόνι και το Χελιδόνι, έχουν στην πραγματικότητα μειωθεί πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. . Τουλάχιστον τα μισά μεταναστευτικά αρπακτικά πουλιά Αφρικής και Ευρασίας, μειώνονται συνέχεια, είναι επίσημα απειλούμενα και στην πραγματικότητα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Η προστασία των μεταναστευτικών πουλιών είναι απαραίτητη και μπορεί να γίνει με ετήσια παρακολούθηση και καταγραφή, με ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ανθρώπων, με εθελοντές που θα βοηθούν σ’ αυτή την προσπάθεια
ΩΡΑ ΓΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου